Wczoraj odbyła się debata „Drogowskaz do wsparcia”, zorganizowana przez Fundację Lelka. Jej celem było stworzenie przestrzeni do rozmowy o realnych potrzebach osób z niepełnosprawnościami (OzN), barierach w dostępie do informacji oraz o tym, jak w sytuacjach nagłych i kryzysowych instytucje mogą skuteczniej wspierać najbardziej narażone osoby.
Debata była bezpośrednio związana z publikacją poradnika dla osób z niepełnosprawnościami i ich opiekunów, stworzonego przez Urszulę Pawlik i Agnieszkę Czuj. Pomysł na poradnik powstał w odpowiedzi na liczne sygnały od rodziców, opiekunów i samych OzN, którzy w codziennym życiu zmuszeni są dosłownie „wędrować” po instytucjach, próbując odnaleźć podstawowe informacje o przysługujących im prawach, procedurach czy dostępnych formach wsparcia. Poradnik miał stać się narzędziem, które nie tylko odpowiada na pytania, ale przede wszystkim przywraca poczucie bezpieczeństwa poprzez dostęp do rzetelnej wiedzy.
Uczestnicy debaty
W dyskusji wzięli udział przedstawiciele instytucji lokalnych, regionalnych, rządowych oraz organizacji społecznych:
- Ewa Monika Kaliszuk – Senator RP
- Mariusz Kowalski – Pełnomocnik Wojewody Warmińsko-Mazurskiego ds. Osób Niepełnosprawnych
- Jolanta Markiewicz – Dyrektorka Banku Żywności w Olsztynie
- Anna Cybulska – przedstawicielka CUS Bartoszyce
- Ewa Rodziewicz – Dyrektorka Powiatowego Centrum Rozwoju Edukacji w Bartoszycach
- Urszula Pawlik – współautorka poradnika, Fundacja Lelka
Debatę poprowadziła Joanna Kondrat.
Najważniejsze wątki i wnioski z debaty
1. Dostęp do informacji – główny problem zgłaszany przez rodziców i OzN
- Brakuje jednego, spójnego punktu informacji dla OzN i ich rodzin.
- Instytucje działają, ale osoba szukająca pomocy musi odwiedzić wiele miejsc: MOPS, ZUS, PCPR, urzędy, poradnie, szkoły – co jest ogromnym obciążeniem.
- Dlatego powstał poradnik – aby uprościć pierwszy krok do uzyskania wiedzy i wsparcia.
2. Procedury w sytuacjach kryzysowych – wciąż zbyt odległe od realnych potrzeb
- Zgodnie z informacjami od Mariusza Kowalskiego, istnieją opracowane plany ewakuacji i bezpieczeństwa dla placówek, w których przebywają OzN, jednak przepisy są nowe i proces wdrażania dopiero trwa.
- Uczestnicy debat zgodnie podkreślali, że wielu instytucji nie da się uznać za w pełni dostępne dla OzN, co utrudnia pozyskanie informacji i pomoc w sytuacjach nagłych.
3. Język komunikacji – system nie nadąża za młodym pokoleniem
- Tradycyjna komunikacja instytucjonalna (np. telewizja publiczna) nie dociera do młodych ludzi.
- Padła propozycja wykorzystania influencerów i nowych kanałów informacji, aby treści dotyczące bezpieczeństwa były faktycznie dostępne.
4. Kryzysy pokazały, że zawodzą procedury – nie ludzie
Jolanta Markiewicz przypomniała, że:
„W czasie pandemii i wojny w Ukrainie to ludzie zdali egzamin. Procedury – nie zawsze.”
Dlatego tak ważne jest edukowanie, budowanie lokalnych relacji i tworzenie prostych narzędzi, takich jak poradniki.
5. Hejt, izolacja i pogarszająca się kondycja psychiczna dzieci i młodzieży
- Dyrektorka PCRE, Ewa Rodziewicz, zwróciła uwagę na rosnącą liczbę orzeczeń o indywidualnym nauczaniu wynikającą z przemocy, hejtu i izolacji.
- To zjawiska, które mogą prowadzić do zaburzeń psychicznych, a w konsekwencji nawet do niepełnosprawności.
6. Brak systemowego punktu informacyjnego
- Instytucje takie jak poradnie czy starostwo mają bazy danych i narzędzia edukacyjne, ale nie funkcjonuje jedno centrum informacji dla OzN.
- Uczestnicy podkreślali, że projektowane rozwiązania muszą być stałe, a nie finansowane z krótkoterminowych projektów.
- Dyrektorka CUS podkreśliła rolę asystentów rodziny jako ważnego elementu wsparcia i dotarcia w sytuacjach kryzysowych do osób z niepełnosprawnościami, ale też podkreślała, że ważną rolę pełnią sąsiedzi i bliscy, którzy są pierwszymi osobami, które mogą dotrzeć do potrzebującego.
7. Współpraca i wola zmian
- Pani Starosta zadeklarowała gotowość włączenia Fundacji Lelka w prace nad rozwiązaniami systemowymi dotyczącymi OzN w sytuacjach nagłych i kryzysowych.
- Senator Ewa Monika Kaliszuk zaproponowała współpracę zarówno w obszarze lokalnym, jak i wojewódzkim.
- Pełnomocnik Wojewody wyraził chęć promowania poradnika Fundacji Lelka w szpitalach i instytucjach publicznych.
Najważniejsze przesłanie debaty
Wiedza daje siłę i sprawczość.
Bezpieczeństwo OzN zaczyna się od dostępu do informacji – jasnej, aktualnej i wspólnej dla wszystkich instytucji.
Debata pokazała, że realna zmiana jest możliwa, jeśli instytucje, samorządy, szkoły i organizacje społeczne zaczynają mówić jednym głosem i wspólnie budują system wsparcia.
Wnioski uczestników debaty:
Iwona uczestniczka debaty podkreśliła jak wiele ważnych kwestii zostało poruszonych o których nie miała pojęcia, jak wiele się dowiedziała i że ta debata otworzyła jej oczy na to, że sytuacja OzN jest bardzo trudna.
PZER Bartoszyce: To była bardzo rzeczowa debata, bo przecież temat bliski nam wszystkim. Wypowiedzi prelegentów od serca, bez zbędnych słów i obiecanek. Najbardziej do nas trafiły słowa Pani Jolanty- wspaniała kobieta. Brawo Fundacja Lelka za organizację.
Podziękowania
Dziękujemy:
prelegentom za ogrom wiedzy i zaangażowanie,
Joanna Kondrat– za poprowadzenie debaty na najwyższym poziomie,
Bartoszyckiemu Domowi Kultury i pracownikom za pomoc w organizacji,
wyjątkowej wokalistce – Blance Magun, za wspaniałą oprawę muzyczną,
naszym wolontariuszom z LO im. Stefana Żeromskiego, lelkowym mamom i koordynatorce za ogromne wsparcie organizacyjne podczas debaty,
uczniom SP1, uczniom ZSP nr 2 oraz uczniom Mechaniaka – że byliście i chcecie wiedzieć więcej o potrzebach OzN,
bartoszyckim urzędnikom, OzN, mediom (Telewizja Kablowa Bart-Sat Bartoszyce i Gazeta Olsztyńska) i organizacjom społecznym – że byliście z nami.
Debatę sfinansowano ze środków Narodowego Instytutu Wolności – Centrum Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego w Ramach Rządowego Programu Wsparcia Organizacji Pozarządowych Moc Małych Społeczności.
